Historia okien: Od kamiennych otworów po inteligentne powłoki termiczne

Okno – z pozoru prosta konstrukcja, ale od wieków towarzysząca ludzkości, przechodząc ewolucję równą rozwojowi cywilizacji. Dziś stanowi nie tylko źródło światła, ale także kluczowy element izolacji, prywatności, a nawet technologicznej innowacji w inteligentnych domach. Jak wyglądały początki okien? Jakie momenty zaważyły na ich obecnym kształcie? Prześledźmy historię okien, pełną niespodzianek i ciekawych faktów.

Starożytność: okna jako otwory w ścianach

Pierwsze „okna” były niczym innym jak otworami w grubych ścianach, mającymi zapewnić wentylację i dostęp światła. W Egipcie i Mezopotamii, czyli kolebkach cywilizacji, stosowano wycięcia w ścianach, które zabezpieczano przed kurzem i żarem słonecznym za pomocą drewnianych zasłon, tkanin lub skór zwierzęcych. Ciekawostką jest fakt, że Egipcjanie, aby obniżyć temperaturę w pomieszczeniach, stosowali wilgotne maty wiszące w otworach okiennych, które działały jak pierwowzór klimatyzacji, chłodząc powietrze w momencie, gdy przez nie przepływało.

W starożytnym Rzymie pojawiły się pierwsze próby wstawiania szkła do okien, choć było ono dostępne jedynie dla najbogatszych i było niezwykle kruche. Rzymianie opracowali technikę dmuchania szkła, którą wykorzystywali również do produkcji niewielkich płytek, wkładanych w ołowiane ramy. Szkło to było matowe, mało przejrzyste, ale przepuszczało światło, co było ogromnym przełomem. Na południu Europy, w bogatszych willach, stosowano także płytki alabastru, które wpuszczały rozproszone światło i skutecznie osłaniały wnętrza przed słońcem.

Średniowiecze: witraże i skromne otwory

Okna w średniowieczu były skromne, podobnie jak styl życia ludzi tamtego okresu. W zamkach i domach średniowiecznych funkcję okien pełniły małe, wąskie otwory zabezpieczane drewnianymi okiennicami lub deskami. Z czasem zaczęto stosować małe szybki w bogatszych budowlach – głównie kościołach, gdzie rozwinięto technikę witrażu. Witraże były barwione naturalnymi minerałami, co dawało im niepowtarzalne, żywe kolory. Ciekawym faktem jest to, że najstarsze zachowane witraże pochodzą z klasztoru Saint Denis we Francji z IX wieku i stały się inspiracją dla gotyckiej architektury, która szczególnie rozwinęła sztukę dużych, kolorowych okien.

Domy mieszkalne zazwyczaj nie posiadały szkła w oknach – szyby były luksusem, na który stać było niewielu. Co ciekawe, popularnym materiałem było także bydlęce skóry, które – cienko oskrobane – przepuszczały światło, ale nie oferowały przejrzystości. Dopiero z biegiem czasu, pod wpływem kontaktów handlowych, rzemieślnicy europejscy zaczęli produkować własne, większe tafle szkła.

Renesans i barok: rewolucja okienna w pełnym rozkwicie

W renesansie i baroku nastąpił przełom – rozwój technologii szklarskich pozwolił na produkcję większych tafli szkła. Wtedy narodziła się metoda walcowania, dzięki której szkło było bardziej przejrzyste i mogło być używane w dużych, ozdobnych oknach. W okresie renesansu, zwłaszcza we Włoszech, architekci jak Palladio promowali koncepcje jasnych, przestronnych wnętrz z dużymi oknami. Barok przyniósł bogato zdobione ramy i więcej światła w pałacowych wnętrzach. W tej epoce pojawiły się również okna skrzydłowe, składające się z kilku małych szyb połączonych w jedną konstrukcję – była to bardziej oszczędna metoda, gdyż nie wymagała produkcji dużych, kosztownych tafli szkła.

XIX wiek: rewolucja przemysłowa i masowa produkcja szkła

Rewolucja przemysłowa zrewolucjonizowała rynek okienny, dzięki wynalezieniu szkła walcowanego i technice produkcji szkła płaskiego, które można było masowo wytwarzać i stosować nawet w budynkach dla klasy robotniczej. Wtedy też zaczęto używać metali w ramach okiennych, zwłaszcza żeliwa i stali, co pozwalało na tworzenie większych, stabilniejszych konstrukcji. Budownictwo przemysłowe i fabryki wykorzystywały ogromne okna, by zapewnić naturalne światło.

Warto dodać, że szkło nie było już wyłącznie luksusem, ale powoli zaczęło stawać się powszechne. W Stanach Zjednoczonych i Europie Zachodniej montowano okna w niemal każdym domu, co było symbolem nowoczesności. W połowie XIX wieku pojawiło się również szkło hartowane, które było trwalsze i bezpieczniejsze, dzięki czemu zaczęło się pojawiać w przestrzeniach publicznych.

XX wiek: szkło termoizolacyjne i PCV

XX wiek przyniósł kolejny przełom w technologii okiennej – produkcję szkła termoizolacyjnego. W latach 30. wynaleziono podwójne szyby, które skuteczniej izolowały wnętrza, utrzymując ciepło i zmniejszając koszty ogrzewania. Rozwój urbanizacji sprawił, że okna zaczęły być wykorzystywane do poprawy komfortu cieplnego i akustycznego w budynkach mieszkalnych oraz biurowych. W latach 60. i 70. wprowadzono szkło niskoemisyjne (Low-E), które odbijało ciepło i jeszcze lepiej izolowało wnętrza, stając się standardem w nowoczesnym budownictwie.

Nowe tworzywa sztuczne, takie jak PCV, zrewolucjonizowały rynek okienny, oferując lekkość, wytrzymałość oraz odporność na warunki atmosferyczne. Okna PCV stały się hitem dzięki niższym kosztom produkcji i instalacji oraz łatwości utrzymania.

Współczesność: inteligentne powłoki i okna nowej generacji

Obecnie okna nie są już tylko elementem przepuszczającym światło. Szeroko stosowane są powłoki termoizolacyjne i przeciwsłoneczne, które poprawiają izolację cieplną i blokują promienie UV, co zmniejsza ryzyko przegrzewania się wnętrz. Nowoczesne okna są projektowane z myślą o energooszczędności – powstały okna z potrójnymi, poczwórnymi  szybami, a nawet specjalne powłoki, które dynamicznie dostosowują ilość przepuszczanego światła do warunków na zewnątrz, często zintegrowane z systemami inteligentnego zarządzania budynkiem.

Technologie przyszłości obejmują szkło elektrochromatyczne, które automatycznie zaciemnia się pod wpływem światła słonecznego, i szkło fotowoltaiczne, które może generować energię elektryczną. Okna mogą pełnić funkcje, o jakich dawni rzemieślnicy nawet nie marzyli – regulują temperaturę, oszczędzają energię i dbają o komfort mieszkańców. Dziś, patrząc przez inteligentne okno, można dostrzec niezwykłą podróż, jaką przeszła ta technologia.

W Bertrand ta rewolucja okienna jest również widoczna, a to dlatego, że nasze tradycje sięgają prawie 60 lat. W tym czasie w kwestii okien sporo się oczywiście zmieniło, ale również i my sporo się nauczyliśmy. Jedną z nowocześniejszych technologii, którą znajdziecie w ofercie Bertrand to Infrathermie, czyli szyba z funkcją grzewczą.

Pozostaje postawić sobie pytanie – co będzie dalej? Jak będą wyglądały okna przyszłości? Sami jesteśmy ciekawi.

Parlez de notre offre

Nous avons préparé quelque chose de spécial pour vous

Articles recommandés

W firmie Bertrand uważamy, że najlepszym sposobem na zaprezentowanie jakości i funkcjonalności naszych produktów jest pokazanie ich w rzeczywistych warunkach,…

Les surfaces en bois peintes de façon foncée chauffent excessivement lorsqu'elles sont exposées au soleil, ce qui peut poser des problèmes avec certains types de…

L’automne bat son plein et l’hiver approche à grands pas. Au fil des saisons, il vaut la peine de s’assurer que vos fenêtres sont bien préparées…